Αναδάσωση ή μη αναδάσωση;

Είναι ένα ερώτημα που σίγουρα θα μπορούσε καλύτερα και με μεγαλύτερη σαφήνεια να απαντήσει ένας δασολόγος. Ωστόσο θα μπορούσα να παραθέσω τις απόψεις μου με ένα παράδειγμα οικείο σε πολλούς. Η περίπτωση της Γορίτσας.

Όπως πολλοί θα γνωρίζεται (οι παλιότεροι θα το έχουν και ως ανάμνηση) ο λόφος της Γορίτσας δεν είχε πάντοτε το γνωστό πευκοδάσος, το οποίο είναι απόρροια δενδροφύτευσης, όπως άλλωστε φαίνεται και σε φωτογραφίες (Στουρνάρας, πηγη: www.diki.gr)

Υπάρχει βέβαια μία μανία στη χώρα μας να αναδασώνουμε οποιοδήποτε λόφο ή όρος επειδή έχει μακκία βλάστηση, καθώς το θεωρούμε ως υποβαθμισμένη δασική έκταση. Αυτή η λογική οδήγησε σε πολλές φυτεύσεις πεύκων κυρίως και κυπαρισιών σε δεύτερο λόγο καθώς τα συγκεκριμένα είδη δεν έχουν μεγάλη ανάγκη σε νερό και απαιτούν 5 φορές λιγότερο νερό την άνοιξη από τα φυλοβόλλα για να βγάλουν νέα φύλλα. Είναι προφανές ότι το πεύκο θεωρήθηκε προσφιλές για το ξερό ελληνικό καλοκαίρι. Ωστόσο κανείς ίσως τότε δεν πρόσεξε ότι το πεύκο (χαλέπιος) είναι εύλεκτο και μάλιστα έχει προσαρμοστεί στην φωτιά, διαθέτει κουκουνάρια που ανοίγουν και διασπείρουν τους σπόρους, ενώ ταυτόχρονα εκρύγνονται και μεταδίδουν τη φωτιά σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτό αποτελεί τη μέθοδο επέκτασης του πεύκου καθώς οφελείται από την καύση των άλλω δέντρων που δεν είναι προσαρμοσμένα στη φωτιά. Είναι προφανές ότι ένα γέρικο πευκοδάσος είναι πολύ επικύνδινο και προκαλεί πολύ έντονες φωτιές. Ακόμα και χωρίς την ανθρώπινη παρουσία (αμέλεια, ΔΕΗ, πυρομανείς) το δάσος αυτό θα καεί τουλάχιστον μία φορά στα 100 χρόνια όπως έχουν αναφέρει πολλοί δασολόγοι.

Στο Πήλιο η χαλέπιος πεύκη ήταν κάτι το άγνωστο και όμως πολλοί τη φυτέψαν σε περιοχές που είχαν πλούσια βλάστηση από δεκάδες είδη θάμνων. Οι θάμνοι όμως έχουν προσαρμοστεί και αυτοί, ως μεσογειακά είδη, και αμέσως μετά τη φωτιά με παραβλαστήματα αναγεννόνται.
Εδώ φαίνεται ένα παράδειγμα πως είναι σήμερα ένα μη καμμένο κομμάτι της Γορίτσας όπου παρατηρούμε την συνύπαρξη (ή μάλλον την επιβίωση των θάμνων ανάμεσα από τα δέντρα):
















Παρακάτω φαίνεται ένα κομμάτι της φυσικά αναδασωμένης έκτασης:















Αυτή είναι μία εικόνα που δείχνει τη διασπορά που είχα αναφέρει παραπάνω (τα νέα δέντρα που βγήκαν χωρίς παρέμβαση) ωστόσο το μεγαλύτερο καμμένο τμήμα έχει καταληφθεί από τους παλιότερους κάτοικους που σε ορισμένα σημεία έχουν φτάσει τα 2 μέτρα σε ύψος, εξαιτίας της απουσίας βοσκής:















Είναι βέβαια λογικό οι άνθρωποι να θεωρούνε ότι ένα δάσος έχει μεγαλύτερη αξία από κάτι ασύμμετρους και άσχημους θάμνους. Ωστόσο δεν έχει την ίδια άποψη και η πανίδα. Τα πυκνά και φυτεμένα δάση δεν έχουν να προσφέρουν καθόλου τροφή στα διάφορα ζώα ή πουλιά. Έτσι αν και παλιότερα είχε επιχειρηθεί μία απελευθέρωση λαγών στη Γορίτσα, όλοι οι λαγοί έφυγαν από την περιοχή, γιατί δεν είχαν τίποτα να φάνε! Αντίστοιχα μπορείτε να κάνετε μία βόλτα στους λόφους του σωρού και γενικά των νότιων λόφων ή στο δυτικό Πήλιο και να δείτε λαγούς, σκαντζόχοιρους, χελώνες, κουκουβάγιες και αλεπουδάκια (θα ανέφερα και τα ποντίκια, αλλά δεν είναι και τόσο συμπαθή στην κοινή γνώμη) και άλλα είδη.

Τέλος αυτό που θα ήθελα να τονίσω από πλευράς μου είναι ότι τα φυσικά πευκοδάση και όμορφα είναι και καλώς υπάρχουν, αλλά είναι άκρως αλαζονικό και καταστροφικό από τον άνθρωπο να προσπαθεί να κατασκευάσει δάση εκεί που δεν υπήρχαν, είτε γιατί το κλίμα δε τα σηκώνει, είτε γιατί με αυτό τον τρόπο αυτό διαταράσει το φυσικό περιβάλλον και τον βιωτικό χώρο δεκάδων ειδών. Σε τελευταία ανάλυση η φύση θα βρει το δρόμο της και αν θέλει θα φέρει τα πεύκα εδώ ή θα τα διώξει μακριά, άλλωστε είδατε ποτέ καμία φυτεμένη οξιά στο Πήλιο;